Κοινωνικό άγχος
Tο στιγμιαίο άγχος που μπορεί κάποιος να αισθανθεί όταν βρεθεί σε μια κοινωνική συνθήκη, αποτελεί μια φυσιολογική ανθρώπινη εμπειρία την οποία όλοι βιώνουμε ανα διαστήματα. Συνήθως είναι σύντομο σε διάρκεια και διαχειρίσιμο σε ένταση με αποτέλεσμα να μην αποτελεί εμπόδιο.
Ωστόσο όταν αυτό το άγχος:
- Γίνεται πιο έντονο
- Βιώνεται όλο και πιο συχνά
- Εμφανίζεται συστηματικά
- Παρεμβαίνει σε αυτά που θέλει να κάνει το άτομο, μειώνοντας τη λειτουργικότητα του
- Προκαλεί μεγάλη ενόχληση
τότε ίσως ήρθε η ώρα να λάβετε θεραπευτική υποστήριξη ώστε να ξεκινήσετε τη διαδικασία κατανόησης και διαχείρισης του άγχους σας.
Λίγα λόγια για το κοινωνικό άγχος:
Η διαταραχή κοινωνικού άγχους ή κοινωνική φοβία, αφορά σε ένα έντονο και επίμονο συναίσθημα άγχους ή/και φόβου, το οποίο εκδηλώνεται σε μία ή και παραπάνω κοινωνικές συνθήκες κατα τις οποίες το άτομο είτε συγχρωτίζεται με ανθρώπους που δεν γνωρίζει, είτε είναι πιθανό να αξιολογηθεί απο τους άλλους παρευρισκόμενους.
Ενδεικτικές είναι οι παρακάτω συνθήκες:
- Συζήτηση και συναναστροφή με άγνωστα άτομα
- Να βγεί ραντεβού
- Να φάει ή να πιεί μπροστά σε άλλους
- Να είναι το επίκεντρο της προσοχής
- Να χρειαστεί να διεκδικίσει κάτι που τον ενδιαφέρει ή αφορά
- Να μιλήσει μπροστά σε κόσμο,παρουσιάζοντας μια εργασία στη σχολή, κάνοντας μια παρουσίαση στη δουλειά ή παραθέτοντας μια ομιλία μπροστά σε κοινό
- Να συνομιλήσει με τον εργοδότη ή άλλο άτομο που ασκεί κάποια μορφή εξουσίας
Το άγχος που βιώνεται σε αυτές τις περιπτώσεις έχει 3 διαστάσεις:
Σωματική Διάσταση άγχους:
Aφορά σε οποιοδήποτε αλλαγή παρατηρεί κάποιος να συμβαίνει στο σώμα του σαν αποτέλεσμα του έντονου άγχους/φόβου του όπως είναι για παράδειγμα:
- Ταχυκαρδία
- Ναυτία
- Ζαλάδα
- Αίσθημα πνιγμού
- Κόμπος στο λαιμό
- Ρίγη
- Κοιλιακές διαταραχές
- Κοκίνισμα
- Μυρμηγκιάσματα στα χέρια / πόδια / πρόσωπο
- Θολή όραση
- Τρέμουλο στη φωνή ή στα άκρα
Γνωστική Διάσταση άγχους:
Αφορά σε όλες τις αγχώδεις σκέψεις που ασυναίσθητα κάνει το άτομο όταν βρίσκεται στην κοινωνική συνθήκη όπως είναι για παράδειγμα ”θα γίνω ρεζίλι”, ”θα με σχολιάσουν αρνητικά” , ”θα δούν το άγχος μου” κλπ. Τις περισσότερες φορές οι σκέψεις αυτές υπάρχουν εν αγνοία του ατόμου και ”παίζουν” ακατάπαυστα στο πίσω μέρος του μυαλού του τροφοδοτώντας τα συναισθήματα άγχους και φόβου του.
Συμπεριφορική Διάσταση άγχους:
Αφορά σε όλα αυτά που είτε κάνει το άτομο όταν βιώνει άγχος/φόβο (για παράδειγμα στέκεται μακριά απο τον κόσμο όταν πάει σε κάποια εκδήλωση,καταναλώνει πολύ αλκοόλ κλπ), είτε όλα αυτά που τελικά αποφεύγει να κάνει, ακριβώς επειδή αδυνατεί να διαχειριστεί το δυσφορικό του συναίσθημα, όπως είναι για παράδειγμα το να επινοεί δικαιολογίες προκειμένου να μην κάνει μια παρουσίαση στη δουλειά του,ή προκειμένου να μην παρευβρεθεί σε μια κοινωνική εκδήλωση.
Ο φαύλος κύκλος
Ο φόβος πηγάζει απο σκέψεις και εικόνες που έρχονται στο νού αντανακλαστικά και πολλές φορές είναι μη συνειδητές. Το περιεχόμενο αυτών των σκέψεων ή εικόνων που κάνει το άτομο, περιστρέφεται γύρω απο το οτι κάτι θα κάνει ή θα πεί που θα φέρει σαν αποτέλεσμα το να ντροπιαστεί και να ταπεινωθεί στα μάτια των άλλων.
Αυτό που προκαλεί, επίσης, μεγάλη ανησυχία είναι το ενδεχόμενο να καταλάβουν οι γύρω του οτι έχει αγχωθεί, καθώς κάτι τέτοιο ερμηνεύεται απο το ίδιο το άτομο σαν καταστροφικό και συνώνυμο της αποτυχίας και του εξευτελισμού του.
Έτσι, το κοινωνικό άγχος θα μπορούσαμε να πούμε οτι είναι το άγχος που οφείλεται στις ανήσυχες σκέψεις που κάποιος κάνει για το τί θα σκεφτούν οι άλλοι για αυτόν, τί εντύπωση θα τους κάνει, πώς θα τον αξιολογήσουν.
Οι σκέψεις αυτές ενισχύουν τα σωματικά συμπτώματα του άγχους, η ενίσχυση των οποίων οδηγεί στη δημιουργία επιπρόσθετων σκέψεων για το πόσο ταπεινωτικό θα είναι να καταλάβουν οι άλλοι το άγχος του, οι οποίες σκέψεις με τη σειρά τους πυροδοτούν και άλλο άγχος και ούτω καθ’εξής.
Αποτέλεσμα αυτού είναι το άτομο να βρίσκεται εγκλωβισμένο σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικών σκέψεων- άγχους/φόβου- σωματικών συμπτωμάτων που ο ένας κρίκος της αλυσίδας εντείνει τον άλλον.
Το άτομο αισθάνεται τέτοιο βαθμό δυσφορίας που καταλήγει στο να αποφεύγει να εμπλακεί σε συνθήκες που θα του πυροδοτήσουν το άγχος, ακόμα και αν αυτή η επιλογή του επιφέρει επιπτώσεις στους σημαντικούς για εκείνον τομείς της ζωής του.
Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία στη διαχείριση του κοινωνικού άγχους φαίνεται να έχει μεγάλη αποτελεσματικότητα σαν μοντέλο, καθώς φέρνει βελτίωση της υφιστάμενης συμπτωματολογίας ,μεταξύ των άλλων μέσω της αυτοπαρατήρησης ,της ψυχοεκπαίδευσης για το άγχος, της αμφισβήτησης των μη λειτουργικών σκέψεων και την αναπλαισίωση τους καθώς και της εξάσκησης σε τεχνικές χαλάρωσης και διαχείρισης του άγχους.